Choroby układu ruchu „choroby reumatyczne”:
4 grupy

1. Choroby zwyrodnieniowe – niezapalne (z.B. Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza)
2. Pierwotne choroby zapalne (z.B. Reumatoidalne zapalenie stawów, para- &i po zakażeniu
   Zapalenie stawów, paraneoplastyczne zapalenie stawów
3. Choroby zapalne metaboliczne (wtórne) (z.B. Dna moczanowa)
4. Reumatyczne dolegliwości tkanek miękkich, „niezapalne”
   (z.BFibromialgia (przewlekła, bolesna choroba mięśni)

Główne problemy:

• Ból (przewlekły!)
&Ograniczenie mobilności &i jakość życia
• niezdolność do pracy && Wcześniejsza emerytura

Środki nielekowe && Ortopedia

A) Odżywianie

Związek chorób stawów z odżywianiem Istnieją już od czasów Hipokratesa. Badania biochemiczne ostatnich lat pozwoliły zidentyfikować mediatory zapalne chorób reumatycznych i Połączenia z jedzeniem
Podkreśl to.

Zalecana dieta:

• z dużą zawartością mikroskładników odżywczych
• Zdrowa (orientacja śródziemnomorska lub azjatycka), naturalny,
  dieta bogata w błonnik, z dużą zawartością owoców, Warzywa, (Ryba)
  zioła i orzechy, oleje wysokiej jakości
• z przystępną ceną stosunek kwasowo-zasadowy; v.aRedukcja
  • Żywność zubożając alkaliczność (cukier, biała mąka, produkty wytwarzane przemysłowo)
    Artykuły spożywcze)
  • Substancje kwasotwórcze, takie jak białko zwierzęce &tłuszcze zwierzęce, alkohol, kawa i nikotyna, niektóre produkty zbożowe (z.B. Chleb biały, pieczywo chrupkie), niektóre warzywa (z.BBrukselka, groszek, karczochy), niektóre rodzaje sera (z.B. (ser topiony)

B) Zdrowe ćwiczenia

• (Wydychanie CO2 = kwas węglowy, pocenie się, zwiększone dostarczanie tlenu)
  Ma wpływ na ogólny metabolizm i proces starzenia.
• Sporty wytrzymałościowe (z.BJazda na rowerze, pływanie, narciarstwo biegowe)

C) Redukcja stresu, równowaga psychiczna && Relaks ---> Ćwiczenia relaksacyjne pozwalają na lepsze radzenie sobie ze stresem i bólem.

D) Ważne mikroelementy w ortopedii &i w chorobach reumatycznych

Witamina C

• Witamina C jest najskuteczniejszym przeciwutleniaczem w osoczu krwi.
• Witamina C jest niezbędna do wytwarzania kolagenu.
• Witamina C Regeneruje utlenioną witaminę E i w ten sposób chroni błony lipidowe (patrz Niki i in., 1991)
• Komory hydrofilowe, w których witamina C działa jako przeciwutleniacz:
  • Plazma komórkowa
  • osocze krwi
  • Płyn stawowy (płyn znajdujący się w jamach stawów ruchomych)

Witamina E

• Antyoksydant w błonach komórkowych (rozpuszczalność w lipidach!)
• Wychwytuje rodniki tlenowe uszkadzające błony komórkowe.
• Hamowanie aktywacji NF-κB – białka ważnego w odpowiedzi immunologicznej, a tym samym w procesie zapalnym (por. Miehle, Bad Aibling, Fortschritte der Medizin 115, 1997, s.39-42)
• Zmniejszające stany zapalne i centralne działanie przeciwbólowe (Wpływ na percepcję i przetwarzanie bólu) wraz ze wzrostem β-endorfin (które są najskuteczniejszymi endorfinami w odniesieniu do tłumienia bólu) (por. Edmonds i in., Ann of the rheum.Diseases (56, 1997)
• Poprawa mobilności i ogólnego samopoczucia
• Komora lipofilowa, w której witamina E działa jako przeciwutleniacz: v.aMembrany
• Wskazania
  • Zapalny &choroby zwyrodnieniowe układu mięśniowo-szkieletowego
  • Reumatoidalne zapalenie stawów && Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (zapalenie kręgosłupa) z patologicznymi reakcjami immunologicznymi w stawach
  • Aktywowana choroba zwyrodnieniowa stawów, zespoły kręgosłupa, choroba Dupuytrena (choroba tkanki łącznej dłoni)
  • Oszczędności na lekach, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) && Kortykoidy (takie jak kortyzon)
  • Zmniejszenie skutków ubocznych (42 pacjentów z przewlekłym zapaleniem wielostawowym leczono w 3-tygodniowym badaniu szpitalnym dawką 1600 I.E.
    Podawano witaminę E lub 50 mg diklofenaku (NLPZ) dziennie. Obie grupy leczone wykazały porównywalną, wysoce istotną poprawę wyników reumatologicznych, takich jak siła chwytu, sztywność poranna, ból, czas chodzenia i wskaźniki stawowe Ritchiego. Wyniki nie były statystycznie rozdzielne (KOLARZ i in., 1990).
  • Zwiększone spożycie witaminy E u osób cierpiących na reumatyzm
  • Zmniejszone stężenie witaminy E w płynie stawowym osób ze stanem zapalnym
    stawy
  • Typowa dawka: do 2x600 mg witaminy E dziennie i więcej!

Kwasy tłuszczowe omega-3

• mają działanie przeciwzapalne --> Kwasy tłuszczowe omega-3 są antagonistami prozapalnego kwasu arachidonowego (kwasu tłuszczowego omega-6, v.a(zawarte w mięsie)
• zmniejszyć rozpad kolagenu --&Hamują powstawanie substancji przekaźnikowych.
  które powodują degradację kolagenu (TNFα + Interleukina-1α/-β)
• Kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6…
  • nie mogą być zamienione jedno w drugie
  • konkurują o te same ścieżki enzymatyczne
  • Wzajemnie się hamują
  • Zalecane spożycie: Omega 3 do Omega 6 w stosunku 1 : 5
• Kwasy tłuszczowe omega działają przeciwzapalnie:
  • Kwas γ-linolenowy (Kwas tłuszczowy omega-6, u.a(zawarty w oleju z nasion konopi lub w oleju z wiesiołka i czarnej porzeczki): wypiera kwas arachidonowy z cyklooksygenazy/błony komórkowej, zwiększa PGE1 (Prostaglandyny z grupy 1 i 3 działają przeciwzapalnie, natomiast z grupy 2 – prozapalnie.) i (niewielkie ilości) kwasu eikozapentaenowego (EPA)
  • kwas alfa-linolenowy (Kwas tłuszczowy omega-3, u.a(zawarty w oleju z nasion konopi): działa jako lipid strukturalny neuronów, zwiększa PGE3 (działanie przeciwzapalne)
  • Oleje rybne/algowe (zawierają EPA i DHA, przy czym EPA jest istotna w procesach zapalnych) i.d.R(obecny wyłącznie w dużym stężeniu w oleju rybim):
    Wypierają kwas arachidonowy ze ścian komórkowych, zwiększają PGE3 (v.a.EPA (ze względu na strukturalne podobieństwo do kwasu arachidonowego) zapobiega eikozanoidom &i powstawanie mediatorów zapalnych

PGE 2 z kwasu arachidonowego

• Po spożyciu 90% kwasu arachidonowego wbudowuje się w błony komórkowe.
• Kwas arachidonowy jest prekursorem prostaglandyny 2 (PGE 2).
• PGE 2 …
  • Wspomaga miejscową aktywność zapalną w stawie
  • systemowo hamuje proliferację limfocytów
  • wywołuje ból
  • może być blokowany przez: NLPZ/inhibitory COX, witaminę E, histydynę,
    Kwas γ-linolenowy/Kwas dihomo-γ-linolenowy

PGE 1 &niższy PGE3 Aktywność zapalna

• PGE 1 z kwasu γ-linolenowego
• PGE 3 z długołańcuchowych kwasów tłuszczowych omega-3 (kwas eikozapentaenowy (EPA)) &i kwas dokozaheksaenowy (DHA)

Mikroelementy chrząstki: 4 elementy budulcowe chrząstki

1. Hydrolizat kolagenu
   Kolagen jako białko strukturalne stanowi substancję podporową chrząstki.

• Prolina/glicyna (zawarte w hydrolizacie kolagenu) są ważnymi budulcami białek w procesie tworzenia kolagenu.
• można zaoszczędzić na środkach przeciwbólowych
• wspierać poprawę objawów

• Badanie krzyżowe (Źródło: Adam M. Therapiewoche 1991;41:2456-61.): Zmniejszenie bólu i stosowanie środków przeciwbólowych ≥50%
• • Czas trwania: 2 miesiące hydrolizatu kolagenu + 2 miesiące przerwy + 2 miesiące placebo, n= 52
  • Dawkowanie: 3-4 gramy/dzień
  • Wniosek:
    • Ten połowa pacjentówOsoby przyjmujące hydrolizat kolagenu zgłosiły 50-procentową redukcję bólu.
    • U 69,2% pacjentów poddanych hydrolizie kolagenu stwierdzono Zmniejsz o połowę przyjmowanie środków przeciwbólowych

2. Glukozamina i siarczan chondroityny

• wspiera metabolizm chrząstki, są budulcem komórek chrząstki, służącym do tworzenia
  składniki chrząstki i płyn stawowy
• można podawać w połączeniu ze środkami przeciwbólowymi, aby zaoszczędzić pieniądze
  to przyczynia się
• wspierać poprawę objawów (Ból, sztywność stawów, trudności w chodzeniu i wykonywaniu codziennych czynności)
• Zalecenie EULAR (Europejskiej Ligi Przeciwko Reumatyzmowi) 2003: Glukozaminę i siarczan chondroityny oceniano przy (najwyższym) poziomie wiarygodności 1A.; H.Istnieją badania, które spełniają najwyższy poziom wiarygodności naukowej; znajdują się one wśród 10 najważniejszych rekomendacji.
• Wskazanie: łagodna do umiarkowanej choroba zwyrodnieniowa stawów
• Efekt: Hamowanie postępu pierwotnej choroby zwyrodnieniowej stawów, modyfikacja strukturalna
  (Zatrzymanie degradacji chrząstki), poprawa objawów. (według WOMAC, „Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index” to kwestionariusz samooceny, który służy ocenie najważniejszych i istotnych w codziennym życiu konsekwencji choroby zwyrodnieniowej stawów)
• Możliwe skutki uboczne: wypadanie włosów, zawroty głowy, zaburzenia widzenia, spadek ciśnienia krwi, omdlenia (Źródło: Jordan KM, Arden NK, Doherty M i in. Zalecenia EULAR 2003: podejście oparte na dowodach do leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych. Ann Rheum Dis 2003;62:1145-55)
• Połączenie glukozaminy i siarczanu chondroityny jest skuteczniejsze niż pojedyncza substancja.

--&20% poprawa w skali bólu WOMAC (stan wyjściowy w porównaniu z 24 tygodniami)
(Źródło: Glucosamine/Chondroitin Intervention; Clegg DO i in., New England Journal Med 2006; 354(8):795-808)

3. Kwas hialuronowy

• Charakterystyka
  • wyraźna zdolność wiązania wody
  • lepki = żelopodobny
• Określ właściwości
  • cieczy wodnistej (oka)
  • płyn limfatyczny
  • płyn stawowy
• Poprawia jakość chrząstki (efekt długoterminowy niejasny)
• Wskazania: Ból związany ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów
• Dawkowanie: 3-5-x wewnątrzstawowe/przystawowe w odstępach 1 tygodnia – lub podskórnie Lub doustnie Jest
  jest również możliwe
• Możliwe skutki uboczne: ból, uczucie gorąca, obrzęk (rzadko)
• Studia:
  • Doustny kwas hialuronowy u koni z OCD (osteochondrosis dissecans); Źródło: Bergin BJ i in. Equine Vet J 2006;38(4):375-8
  • Kwas hialuronowy 50 mg doustnie, badanie na ludziach, kontrolowane placebo, podwójnie ślepe badanie (Źródło: Ubia A. NutraCos 2007; lipiec/sierpień: 21-2) à wzrost wyniku „Ból fizyczny” o 11,2 (wartość punktowa) odpowiada znacząca redukcja bólu o 33% (P<0,05); n = 20

Aminokwasy w ortopedii

Aminokwasy są ważne w ortopedii, ponieważ…

• Struktura struktur szklistych (chrząstka szklista to rodzaj tkanki chrzęstnej, która jest v.a.(znajduje się w chrząstce stawowej układu mięśniowo-szkieletowego)
• Regulacja kości &metabolizm chrząstki („środek chroniący chrząstkę”)
• Dodatkowo ma bezpośredni wpływ na stan zapalny && ból

Przykłady ważnych aminokwasów

• Histydyna
  • Hamuje powstawanie patogennych kompleksów immunologicznych (niski poziom histydyny w reumatoidalnym zapaleniu stawów!)
  • Czy prostaglandyna wpływa na metabolizm? (hamuje syntezę PGE2)
• Tryptofan
  • Poprawia mobilność, dystans chodzenia, ból
• Metionina/S-adenozylometionina (SAM)
  • Wpływa na uwalnianie mediatorów zapalnych
  • Bierze udział w syntezie glutationu (po przekształceniu w cysteinę)

Enzymy w ortopedii = Mechanizmy działania proteaz

• Proteazy rozkładają białka
• Mają działanie przeciwzapalne
• Zmniejsza poziom cytokin prozapalnych (IL-1β, TNF-α) i cząsteczek adhezyjnych, takich jak z.BCD44 (cząsteczki adhezyjne to białka na powierzchni komórek, które pośredniczą w wiązaniu się jednej komórki z drugą; w stanie zapalnym liczne komórki migrują do obszaru objętego stanem zapalnym za pośrednictwem cząsteczek adhezyjnych)
• Wsparcie enzymów antyoksydacyjnych (dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), katalazy, peroksydazy glutationowej)
• Działanie immunomodulujące
• Zniszczenie kompleksów immunologicznych (kompleksy immunologiczne składające się z przeciwciał/antygenów są trudne do rozbicia przez fagocyty i nie mogą przedostać się do otaczających tkanek poprzez krwiobieg, gdzie wywołują procesy zapalne)
• Działanie przeciwbólowe (pośrednio poprzez rozkład mediatorów bólu, np. kinin) &i prostaglandyn, a także bezpośrednio poprzez działanie na receptor bólu (nocyceptor)
• Rozpad fragmentów komórek w procesach zwyrodnieniowych stawów
• Działanie przeciwobrzękowe

Mechanizmy działania proteaz w ortopedii

Inne mikroskładniki odżywcze dla metabolizmu kości i chrząstki

• Witaminy z grupy B
  • Witamina B6: Kofaktor enzymu sieciującego kolagen
  • Pozytywny wpływ na objawy poprzez witaminę B12, kwas foliowy (witamina B9), nikotynamid (witamina B3)
• bor
  • Działanie przeciwzapalne, budowa kości, metabolizm hormonów steroidowych
  • Suplementacja boru, ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, prowadzi do subiektywnej poprawy stanu w aktywnej chorobie zwyrodnieniowej stawów. Bor działa poprzez redukcję ROS (reaktywnych form tlenu) i... Hamowanie cyklooksygenazy (COX II) i lipooksygenazy (LOX), które są mediatorami w kaskadzie zapalnej. W krajach o glebach ubogich w bor częstość występowania choroby zwyrodnieniowej stawów wynosi od 20 do 70% (Jamajka, Mauritius). W krajach o glebach bogatych w bor częstość występowania choroby wynosi zaledwie od 0 do 10% (Izrael).
• Witamina D
  • Jest niezbędny do wchłaniania wapnia z jelit, a także do jego wbudowywania do kości.
• Witamina K
  • Wspomaga metabolizm kości poprzez wytwarzanie osteokalcyny. Osteokalcyna to białko wiążące wapń w kościach.
  • Witamina K2 (MK-7) hamuje cyklooksygenazę-2 (enzym utleniający kwas arachidonowy do PGE2) w sposób zależny od dawki, hamując w ten sposób syntezę PGE2 (prostaglandyny grupy 2 mają działanie prozapalne).

Wzory chorób w ortopedii &i w chorobach reumatycznych

A) Choroba zwyrodnieniowa stawów

• Najczęstsza choroba układu mięśniowo-szkieletowego &i tkanki łącznej: Dotyczy około 80% &60-latkowie!
• Nierównowaga między obciążeniem a odpornością
• &Możliwe przyczyny:
  • Predyspozycje genetyczne (z.B. Zaburzenia syntezy białek z wbudowywaniem cysteiny zamiast argininy)
  • Nieprawidłowe ładowanie && Urazy/Operacje &Przeciążenie, nadwaga
  • Brak ruchu &Postawy ochronne, płeć (częściej kobiety), wiek
  • Zapalenie
  • Zaburzenia metaboliczne (z.BHiperurykemia, osteoporoza, nadczynność tarczycy, kwasica)
  • Przewlekłe niedobory mikroelementów
• Patogeneza:
  • Uszkodzenie chrząstki stawowej (chrząstki szklistej, zawiesiny) &i funkcja amortyzatora), v.a. w strefach stresu, z degradacją proteoglikanów (ważnych składników tkanki chrzęstnej)
  • Zmiana substancji podstawowej z demaskowaniem &&; Rozdzielenie włókien kolagenowych i szorstkość powierzchni && Wzrost oporu tarcia
  • Deformacja chrząstki &i struktury kostne
  • całkowite zniszczenie chrząstki &reaktywna przebudowa kości w strefach brzeżnych (kość sklerotyczna jako „powierzchnia stawowa”) &i wady kostne)
  • ból
  • Redukcja masy mięśniowej (ochrona mięśni stawu!)
  • Spadek siły
  • Ograniczenie ruchomości aż do sztywności włącznie
• Objawy choroby zwyrodnieniowej stawów:
  • Trud
  • Sztywność stawów
  • Ograniczona mobilność
  • Niepewność i niestabilność
  • Obrzęk stawów
  • Odgłosy stawów

Mikroskładniki odżywcze i typowe dawkowanie w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów:

• Siarczan glukozaminy: ok. 15-20 mg/kg masy ciała na dobę; d.h600-2000 mg na dobę podzielone na 3 dawki (~ 3 x 500 mg/dzień)
• Siarczan chondroityny: 400-1200 mg/dzień (z.B. 3x 400 mg/dzień)
• Metylosulfonylometan (MSM): 2 x 2 kapsułki po 500 mg każda
• Metionina/SAM: 400-1200 mg
• Niacynamid (witamina B3): 500-3000 mg (z.B. 3 x 500 mg/dzień)
• Witamina K2 MK7: 100-200 µg (działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie; bierze udział w syntezie osteokalcyny (białka ważnego dla budowy kości))
• Kwasy tłuszczowe omega 3: 2000-3000 mg dziennie; ważne: wysoka zawartość EPA (v.a(Dotyczy to również olejów rybich)
• Hydrolizat kolagenu: od 2,5 grama do 10 gramów
• Witamina C: 500-2000 mg (początkowo także napary po 7,5-15 g, 1,5 g).(2x w tygodniu): Antyoksydant, układ odpornościowy
• Witamina E: 200-1000 I.E. dziennie; Antyoksydant, Energia- &Metabolizm białek, tkanka łączna, kości
• Witamina D3: 5000-20 000 I.Ecodziennie; kości && zęby (osteoporoza!)
• Kwas foliowy: 0,4-5 mg
• Odpowiednie spożycie białka (0,8 grama na kg masy ciała)
• Witamina B12: 50-1000 mcg
• Witamina B6: 5-50 mg; szczególnie na ból (środek przeciwbólowy, przeciwzapalny)
• Wapń: 600-1000 mg (z.BCytrynian wapnia); najważniejszy składnik mineralny
  kości
• Bor: 6-9 mg – objawy artretyczne: Suplementacja boru prowadzi do subiektywnej poprawy w aktywowanej chorobie zwyrodnieniowej stawów dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym. Bor wywiera swoje działanie poprzez redukcję ROS (reaktywnych form tlenu) i jego Hamowanie cyklooksygenazy (COX II) i lipooksygenazy (LOX), które są mediatorami w kaskadzie zapalnej. W krajach o glebach ubogich w bor częstość występowania choroby zwyrodnieniowej stawów wynosi od 20 do 70% (Jamajka, Mauritius). W krajach o glebach bogatych w bor częstość występowania choroby wynosi zaledwie od 0 do 10% (Izrael).

B) Reumatoidalne zapalenie stawów

• Najczęstsza pierwotna choroba zapalna układu mięśniowo-szkieletowego &tkanka łączna
• Reakcja autoimmunologiczna o niejasnym pochodzeniu destrukcyjnej reakcji zapalnej
  przeciwko własnym strukturom organizmu (tkanki łącznej)
• Proces immunologiczny prowadzi do
  • Stymulacja B- &i limfocyty T
  • Uwalnianie kwasu arachidonowego &i ich utlenianie Eikozanoidy
  • Zapalenie stawów (modulowane przez prostaglandyny)
• Konsekwencje:
  • ból &i ograniczenie ruchu
  • Obniżenie jakości życia
  • Niezdolność do pracy i wcześniejsza emerytura (po 5 latach choroby ~50% pacjentów jest niezdolnych do pracy!)
  • Podatność na infekcje wywołana lekami
  • Powikłania żołądkowo-jelitowe spowodowane lekami (skrócenie oczekiwanej długości życia o około 7 lat)

• Terapia reumatoidalnego zapalenia stawów / Reumatyzm „naturalne środki”
  • Zdrowa dieta (lakto-wegetariańska = żywność roślinna + produkty mleczne i jaja), czasami tylko dieta wegańska jest skuteczna
  • Ruch, relaks
  • Pomiary fizyczne
    • Aktywny, z.BWzmocnienie mięśni
    • Pasywny, z.BMasaż klasyczny, elektroterapia
  • ciepło && zimno (z.BPoduszka żytnia, worek z sianem, kąpiel na reumatyzm)
  • Kwas γ-linolenowy (GLA) 150-600 mg, np. zawarty w oleju z nasion konopi
  • Kwasy bosweliowe z kadzidłowca hamują lipooksygenazę (enzym utleniający nienasycone kwasy tłuszczowe w obecności tlenu) i w ten sposób wywierają hamujący wpływ na leukotrieny (prozapalne substancje przekaźnikowe uwalniane przez komórki układu odpornościowego).
• Typowe dawkowanie:
  • Kwasy tłuszczowe omega-3 (v.a.EPA (zawarty w większych ilościach w oleju rybim): 2000–6000 mg, w procesie metabolizmu przekształcany w przeciwzapalną prostaglandynę E1
  • Witamina A i β-karoten: 0,3 mg, hamują przekształcanie kwasu arachidonowego w mediatory zapalne
  • Witamina C (ważne: wysoka biodostępność dzięki cząsteczkom nośnikowym w liposomach): 160 mg z systemem Qidosha Bio+, w przeciwnym razie 500-2000 mg (na początku również wlewy 7,5-15 g, 1,2 razy w tygodniu); przeciwutleniacz o działaniu przeciwzapalnym &i uśmierzanie bólu
  • Witamina E: ok. 1200 I.E., przeciwutleniacz rozpuszczalny w tłuszczach, hamuje syntezę eikozanoidów (hamuje aktywność 5-hydroksylipogenazy i w ten sposób hamuje syntezę prozapalnych prostaglandyn PGE2 i leukotrienów), działa ośrodkowo przeciwbólowo
  • Witamina D: 10 000-20 000 I.E. (d.h10-20 kropli na 1000 I.E.), prawdopodobnie nawet znacznie wyższe (patrz Protokół z Coimbry)
  • Witamina B12: 1000 mcg
  • Witamina B6: 50 mg, szczególnie korzystna w łagodzeniu bólu, posiada działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.
  • Selen: 100-300 mcg, przeciwutleniacz, którego niedobór często występuje w przypadku zapalenia stawów
  • Cynk: 10-100 mg, poprawia napięcie tkanek, zmniejsza stany zapalne, przyspiesza gojenie się ran
  • Enzymy proteolityczne (rozkład białek przez peptydazy), takie jak papaina i broelaina: działanie przeciwbólowe (bezpośredni wpływ na nocyceptor), przeciwzapalne i obkurczające naczynia krwionośne
  • Bor: 6-9 mg; bor działa poprzez redukcję ROS (reaktywnych form tlenu) oraz hamowanie cyklooksygenazy (COX II) i lipooksygenazy (LOX), które są mediatorami w kaskadzie zapalnej. Powodują one obrzęk stawów, ograniczenie ruchomości stawów i inne objawy artretyczne.
  • Magnez: 150–300 mg; spożycie magnezu koreluje dodatnio z gęstością kości; długotrwała terapia inhibitorami pompy protonowej (IPP) zwiększa ryzyko niedoboru magnezu, zakażenia Clostridium difficile i złamań osteoporotycznych. Amerykańscy epidemiolodzy pod kierownictwem Benjamina Lazarusa z Uniwersytetu w Baltimore wykazali, że przewlekła choroba nerek jest również częściej obserwowana u pacjentów długotrwale stosujących IPP (JAMA Intern Med 2016, dostęp online 11 stycznia).
  • Miedź: 1-2 mg
  • Mangan: 2-20 mg
  • Kwas foliowy (w postaci kwasu foliowego): 0,4-5 mg
  • Odpowiednie spożycie białka: 0,8 g na kg masy ciała
  • Wapń: 600-1000 mg (z.BCytrynian wapnia), wapń jako najważniejszy składnik mineralny kości
  • Resweratrol: 500 mg

C) Osteoporoza

• Typ 1: Osteoporoza pomenopauzalna
  Niedobór hormonów płciowych (estrogenu, testosteronu): resorpcja kości (osteoklasty, których aktywność jest kontrolowana hormonalnie, rozkładają tkankę kostną i tworzą nowe fragmenty kości). u.aWapń uwalniany do krwiobiegu &Tworzenie się kości, co powoduje zwiększoną częstość złamań
• Typ 2: Osteoporoza starcza
  Zmniejszone tworzenie kości i zmniejszona produkcja witaminy D3. Prowadzi to do utraty kości korowej (zewnętrznej warstwy kości) i beleczkowej (wewnętrznej części kości), ze zwiększonym ryzykiem złamań biodra, kości długich i kręgów.
• Typ 3: Osteoporoza wtórna:
  Zwiększona utrata tkanki kostnej spowodowana przyjmowaniem leków (z.B. glikokortykosteroidy) lub inne przyczyny (z.B.Niedożywienie/niedobór mikroskładników)

Normalna kość:

Kości dotknięte osteoporozą:

• Zwiększone ryzyko osteoporozy u:
  • aluminium (z.B. w lekach neutralizujących kwas żołądkowy (tzw. „lekach zobojętniających kwas żołądkowy”), takich jak Maaloxan lub Masigel
  • Inhibitory pompy protonowej (IPP)
  • Leki stosowane w leczeniu napadów padaczkowych (tzw. „leki przeciwdrgawkowe”), takie jak fenobarbital, fenytoina
  • Leki cytotoksyczne
  • Glikokortykosteroidy i adrenokortykotropina (utrata masy kostnej do 10% w pierwszym roku terapii) (Źródło: Homic, Cochrane Library 2004, 5 randomizowanych badań kontrolowanych)
  • Leki immunosupresyjne
  • lit
  • Długotrwałe stosowanie heparyny (lek przeciwzakrzepowy)
  • Suprafizjologiczny (d.h(Dawki tyroksyny przekraczające zapotrzebowanie organizmu)
  • Stosowanie tamoksifenu (modulatora receptora estrogenowego) w okresie przedmenopauzalnym
  • TPN (całkowite żywienie pozajelitowe)
  • Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) (leki przeciwdepresyjne blokujące transportery serotoniny, a tym samym zwiększające stężenie serotoniny w płynie mózgowo-rdzeniowym): Mężczyźni stosujący SSRI mają znacznie niższą gęstość mineralną kości w biodrze i kręgach lędźwiowych (w zakresie porównywalnym do obserwowanego przy przewlekłym stosowaniu kortyzonu) niż grupa kontrolna (nie dotyczy to innych leków przeciwdepresyjnych) (Źródło: Analiza przekrojowa 5995 mężczyzn (Osteoporotic Fractures in Men-Study) Haney EM i in. Związek niskiej gęstości mineralnej kości ze stosowaniem selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny przez starszych mężczyzn; Arch Intern Med 2007; 167: 1246-1251. Cauley JA i in.; Czynniki związane z gęstością mineralną kości kręgosłupa lędźwiowego i bliższego końca kości udowej u starszych mężczyzn. Osteoporos Int 2005; 16: 1526-1537)
  • Ciągle wysoki Spożycie witaminy A z &1,5 mg/dzień (ok. 5000 I.E.), v.aall-trans-retinol zwiększa ryzyko osteoporotyczne złamania biodraNie dotyczy to beta-karotenu. (Źródło: Nurses Health Study, JAMA 287, 2002, 47-54, 102-103)
  • Spożywanie witaminy E, beta-karotenu i selenu wykazuje wyraźną odwrotną korelację z ryzykiem wystąpienia złamań.
  • palacze (2564 uczestników; hang J; Spożycie przeciwutleniaczy a ryzyko złamania kości udowej z powodu osteoporozy w stanie Utah: wpływ modyfikowany przez status palacza; Am J Epidemiol; 2006; 163; 9-17)

Profilaktyka pierwotna w okresie przedmenopauzalnym

• Odżywianie: B. bogate w wapń (produkty mleczne), ubogie w fosforany (cola, kiełbasa, mięso), niezbyt bogate w białko
• Ekspozycja na słońce: Synteza witaminy D w skórze (możliwa tylko od maja do września na naszych szerokościach geograficznych, w przeciwnym razie konieczna jest suplementacja)
• Unikaj/ogranicz stymulanty: Nikotyna, alkohol
• Ruch: Sport, zajęcia rekreacyjne, ogrodnictwo, fitness, trening siłowy
• Podwyższone stężenie aminokwasu homocysteiny w osoczu (hiperhomocysteinemia) Poziom homocysteiny jest istotnym czynnikiem ryzyka osteoporozy. Należy rozważyć obniżenie poziomu homocysteiny za pomocą witamin B6, B12 i kwasu foliowego (witaminy B9). (Źródło: Van Meurs; 2406 pacjentów; badanie Rotterdam, Longitudinal Aging Study Amsterdam 2004, prospektywne badania kohortowe w populacji)
• Na Witamina B12-stężenia &Poniżej 148 pmol gęstość kości u mężczyzn jest znacznie niższa w biodrze, a u kobiet – znacznie niższa w kręgosłupie. (Źródło: Tucker KL i in.); 2005: Hamowanie aktywności osteoblastów w niedoborze witaminy B12)
• Seniorzy, wodospady, mają znacznie niższe Poziom kwasu foliowego. Wysoki poziom kwasu foliowego we krwi okazuje się jedynym czynnikiem ochronnym, redukującym ryzyko upadków.
  Z każdym nanogramem/ml wzrostu stężenia kwasu foliowego ryzyko upadków spada o 19%.
  (Źródło: Hahar D i in.; Stan odżywienia a równowaga i upadki u osób starszych; Wstępne spojrzenie na stężenie kwasu foliowego w surowicy; Ann Nutr Metab 2009; 6; 59-66)

Wapń i osteoporoza

• Dawkowanie: Całkowita dzienna dawka 1000 mg, wliczając w to pożywienie („normalne” pożywienie dostarcza 650–900 mg)
• Wchłanianie: 30-35%; szczególnie słabe wchłanianie występuje w przypadkach niedokwasoty (niski poziom kwasu żołądkowego w wyniku stosowania inhibitorów pompy protonowej); cytryniany, glukoniany i mleczany wapnia wchłaniają się lepiej.
• Wydalanie: ok. 300-350 mg na dobę
• Suplementacja wapnia: śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych wzrasta przy regularnym bardzo wysokim spożyciu wapnia (Źródło: Dtsch Arztebl 2013; 110(13): A-614/B-546/C-546)

Witamina D i osteoporoza

• Zwiększa wchłanianie wapnia i stabilizuje homeostazę wapnia.
• Utrzymuje gęstość kości
• Wpływa na funkcje nerwowo-mięśniowe
• Dawkowanie: 000-10 000 I.E. Witamina D3 / dzień (w zależności od lustra)
• Słoneczny – możliwa produkcja endogeniczna do 20 000 I.E./dzień; Wymagania: pełna ekspozycja na słońce bez kremu z filtrem

Witamina C i osteoporoza

• Zwiększa gęstość kości
• Niezbędny do syntezy kolagenu i macierzy kostnej
• Nawet niewielki niedobór prowadzi do utraty tkanki kostnej.
• W badaniu kohortowym 994 starszych kobiet stwierdzono, że dodatkowe spożycie wraz z pożywieniem wzrosło 500 mg witaminy C ten gęstość kości Znaczący (stymuluje powstawanie prokolagenu i syntezę kolagenu jako prekursora macierzy kostnej). Witamina C działa synergistycznie z estrogenem. (Źródło: D.J. Morton, San Diego, 29. spotkanie Amerykańskiego Towarzystwa Badań Kości i Minerałów; 15.10.1997)
• Dawkowanie: 2-4 x 500-1000 mg/dzień; w przypadku witaminy C w liposomach o wysokiej biodostępności wystarczająca jest dawka 180-240 mg/dzień.

Magnez i osteoporoza

• Aktywuje enzymy syntezy kości
• Partnerzy wapnia (niedobór magnezu prowadzi do niedoboru wapnia)
• Niedobór jest powszechny w osteoporozie
• Dawkowanie: 300-1200 mg/dzień

Bor i osteoporoza

• Kwas borowy działa jako donor grupy hydroksylowej w hydroksylacji 25-hydroksycholekalcyferolu do 1,25-dihydroksycholekalcyferolu (d.h. faktyczna aktywna forma witaminy D3) w nerkach.
• Pokazy Bor Działa synergicznie z witaminą D, hamuje rozpad białek
• bor zmniejsza wydalanie wapnia przez mocz
• Bor może zapobiegać osteoporozie; w przypadkach niedoboru magnezu bor zastępuje magnez.
  Funkcja, dzięki której zwiększa się stężenie boru w tkance kostnej.
• Bor, jako donor grup hydroksylowych, wywiera pozytywny wpływ na metabolizm hormonów steroidowych. Zwiększa stężenie 17-β-estradiolu i testosteronu we krwi u kobiet, tym samym zwiększając skuteczność estrogenu..(Źródło: Journal of Dental Sciences, tom 11, numer 3, wrzesień 2016, strony 331–337; Wpływ boru na utratę kości zębodołowej u szczurów z osteoporozą; Wnioski: Biorąc pod uwagę ograniczenia tego badania, stwierdzamy, że kwas borowy może zmniejszyć utratę kości zębodołowej u szczurów z zapaleniem przyzębia i osteoporozą.)

Krzem/Krzemionka i osteoporoza

• Ponad 30 lat temu opublikowano pierwszy raport na temat pozytywny wpływ krzemu na kości i różnych innych tkanek. Od tego czasu opublikowano liczne badania na ten temat. (Źródła: Carlisle EM. Krzem: możliwy czynnik wapnienia kości. Science 1970; 167: 279–80. Schwarz K, Milne DB. Wpływ krzemu na wzrost szczurów. Nature 1972; 239: 333–4.)

Arginina && Lizyna i osteoporoza

Rola argininy i lizyny w metabolizmie kości (u.a(również w celu przyspieszenia gojenia się złamań)

* Osteokalcyna (Synonim: "Bjeden γ-zawierający kwas karboksyloglutaminowy P„czerwony” lub: „BGP”, ten
Gen: BGLAP) jest hormonem peptydowym. Jest produkowany w kościach przez osteoblasty i w zębach.
Powstaje w wyniku działania odontoblastów i wiąże się z hydroksyapatytem i wapniem.

Witamina K i osteoporoza

• Witamina K &Wapń powoduje zwiększenie gęstości kości kręgosłupa. (tzw. kość kręgowa); Synergizm witaminy K + wapnia + witaminy D3
• Witamina K jest koenzymem γ-glutamylokarboksylazy zależnej od witaminy K: kontroluje ona przemiany w różnych białkach, takich jak: z.B. w osteokalcynie (wiąże wapń kostny) i białku macierzy Gla (hamuje wbudowywanie wapnia do ściany tętnicy). Ta karboksylacja jest ważna dla funkcji białek, ponieważ sprawia, że Zdolność wiązania wapnia i jego wiązania z fosfolipidami umożliwia.
• Witamina K2 (ale nie witamina K1) hamuje również aktywność osteoklastów: U kobiet po menopauzie witamina K2 (45 mg) zwiększa masę kostną i grubość szyjki kości udowej w porównaniu z placebo. Wytrzymałość kości biodrowej nie zmienia się po podaniu witaminy K2, ale znacząco spada po podaniu placebo (mierzona metodą DXA). (Źródło: Randomizowane badanie kontrolowane placebo; 325 uczestników w ciągu 3 lat; Knapen MH i wsp.; Suplementacja witaminą K2 poprawia geometrię kości biodrowej i wskaźniki wytrzymałości kości u kobiet po menopauzie; Osteoporosis Int 2007; 18; 963-972)

Fitoestrogeny i osteoporoza

• Drugorzędne związki roślinne (strukturalnie podobne do estrogenu)
• a. Izoflawony, lignany
• Stać się z.B. w soi, nasionach oleistych lub pełnych ziarnach
• Społeczeństwa, w których soja jest regularnie spożywana, charakteryzują się:
  • Niższe wskaźniki zachorowań na raka piersi i jajników
  • Mniej zespołów menopauzalnych (&<25% w porównaniu do 80%)
  • Mniej chorób układu krążenia
  • Mniej osteoporozy
• Dając Izoflawony (84 lub 126 mg) występuje istotny efekt liniowy.
  Poprawa gęstości kości w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i szyjce kości udowej w porównaniu z placebo. (Źródło: badanie randomizowane, kontrolowane placebo, pojedynczo zaślepione; 90 uczestników przez 6 miesięcy; Ye YB i in.); Izoflawony sojowe zmniejszają utratę masy kostnej u kobiet w Chinach we wczesnym okresie pomenopauzalnym: badanie z pojedynczą ślepą próbą, randomizowane, kontrolowane placebo; Eur J Nutr 2006; 45; 327-334)
• Dawkowanie typowe: Izoflawony (w tym genisteina): ok. 50 mg/dzień (z.B. 100 g tofu, 100 g kiełków soi)